Gezag, erkenning en voogdij ‒ woorden die regelmatig door elkaar worden gebruikt. Dit zorgt voor heel wat misverstanden. Wat kun je nou eigenlijk als je gezag hebt? En wat is erkenning dan? In deze blog lees je de vijf meestgestelde vragen over gezag en erkenning.
Gezag – een korte uitleg
Ouderlijk gezag is een recht, maar tegelijkertijd ook een plicht. Je hebt het recht om jouw kind te verzorgen en op te voeden. En je hebt de plicht om jouw kind te verzorgen en op te voeden. Het eindigt automatisch als je kind 18 jaar wordt. Ook ben je wettelijk vertegenwoordiger, beslis je over het geld en andere bezittingen van jouw kind en moet je jouw kind financieel onderhouden. Als beide ouders gezag hebben, dan hebben beiden deze rechten en plichten. Dan is sprake van gezamenlijk gezag. Gezamenlijk gezag is niet vanzelfsprekend, zelfs niet als de ouders bij elkaar zijn. Ook is het niet altijd zo dat de moeder gezag heeft of de juridische vader.
Kortom: ouderlijk gezag is best ingewikkeld. Hieronder leggen we het verder uit.
Wil je weten of jij gezag hebt of kunt aanvragen? Bel dan met een van onze juristen! Zij zoeken dit voor je uit.
Gezag en erkenning, de meestgestelde vragen
We hebben de vijf meestgestelde vragen voor je op een rijtje gezet, zodat je snel weet hoe het zit.
1. Als ik mijn kind heb erkend, heb ik dan ook gezag?
Vaak krijgen we de vraag of een vader mee mag beslissen naar welke school zijn kind gaat of welke arts zijn kind mag behandelen. De eerste vraag die we dan stellen is:
‘Heb je gezag over jouw kind?’
Het antwoord dat we hierop regelmatig krijgen is:
‘Ja – ik heb haar wel erkend en ik betaal alimentatie, dus ik denk het wel.’
Erkenning en gezag zijn niet hetzelfde. Als je, als vader, je kind hebt erkend, heb je niet automatisch gezag. Het gezag moet je apart regelen, tenzij je getrouwd bent of een geregistreerd partnerschap hebt met de moeder. Erkenning betekent dat je laat vastleggen dat je familie bent. Je bent dan de juridische ouder. Je hebt dan een aantal rechten en plichten. Dit zijn de belangrijkste:
- Je moet het kind onderhouden totdat het 21 jaar wordt;
- Je hebt recht op omgang, informatie en consultatie;
- Je bent elkaars wettelijke erfgenaam;
- Nadat je jouw kind hebt erkend, kun je gezag aanvragen.
Wil je weten welke stappen je moet nemen om gezag aan te vragen? Neem dan contact op met een van onze juristen, zij kunnen met je bespreken wat je het beste kunt doen.
2. Hebben wij als ouders allebei gezag?
Zoals hierboven uitgelegd kan het voorkomen dat een vader zijn kind kan erkennen, zonder dat hij gezag krijgt. Het is dus niet vanzelfsprekend dat beide ouders gezag hebben. Als de ouders getrouwd zijn of een geregistreerd partnerschap hebben tijdens de geboorte, dan hebben beide ouders gezag. In alle andere situaties niet. Heb je een samenlevingscontract of ben je bij elkaar, maar is er niks vastgelegd? Dan heeft de vader niet automatisch gezag over zijn kind. Hij kan het gezag pas aanvragen nadat hij zijn kind heeft erkend. De moeder heeft automatisch gezag, maar hierop zijn ook uitzonderingen.
3. Heb ik als moeder altijd gezag?
In principe heeft de moeder automatisch gezag over haar kind. Er zijn een paar uitzonderingen:
- De moeder is minderjarig
- De kinderrechter beslist het gezag te beëindigen
Een minderjarige moeder van 16 of 17 jaar kan bij de rechter een verklaring aanvragen waardoor ze als meerderjarige wordt gezien. Op die manier kun je als minderjarige moeder toch gezag krijgen over jouw kind. Voor een minderjarige vader bestaat deze mogelijkheid niet.
Als de kinderrechter heeft besloten dat het gezag van de moeder is beëindigd, dan geldt dit totdat jouw kind 18 jaar is. In dat geval behoudt de andere ouder het gezag of krijgt een voogd (niet-ouder met gezag) het gezag. Dat kan een gecertificeerde instelling of een pleegouder zijn. Je kind wordt dan in een pleeggezin of tehuis opgevoed en je hebt dan zelf geen rechten meer ten opzichte van je kind. Voor zover mogelijk moet de voogd je wel informeren over jouw kind. Dit is een hele heftige maatregel en wordt niet snel opgelegd. Er gaan altijd een onderzoek en veel gesprekken aan vooraf.
Zit jij in een moeilijke situatie en vraag je je af welke risico’s je loopt met betrekking tot jouw kinderen? Bel dan met een van onze juristen, zij kunnen je direct uitleggen wat je moet doen.
4. Vanaf welk moment heb ik gezag?
De rechten en plichten die bij het gezag horen, zijn van belang zodra het kind is geboren. Vanaf dat moment moet en mag je jouw kind verzorgen, onderhouden en opvoeden. Soms is het belangrijk dat je beslissingen over je kind mag nemen voordat het is geboren. Als je deze beslissingen moet nemen, dan heb je als moeder hiervoor gezag over je ongeboren kind. Als vader kun je het gezag voor de geboorte aanvragen. Je moet in dat geval ook eerst het kind erkennen.
5. Ik heb geen gezag en mijn kind niet erkend, moet ik dan wel alimentatie betalen?
Zonder gezag mis je bepaalde rechten ten aanzien van jouw kind. Een van de onderdelen van gezag is de onderhoudsplicht over jouw kind. Dit betekent dat jij je kind financieel moet ondersteunen. Heb je deze plicht ook als je geen gezag hebt? Ja, zeker. Als juridische ouder moet je bijdragen in het levensonderhoud van je kind. Daarom moet je ook zonder gezag alimentatie betalen, dit geldt zowel voor de moeder als de vader. Ook als je je kind niet hebt erkend en dus geen juridische ouder (vader) bent, moet je alimentatie betalen. In de wet staat dat de ‘verwekker’ van een kind verplicht is om mee te dragen in de kosten van verzorging en opvoeding van het kind, als ware hij ouder. Als je twijfelt over de alimentatie die je kunt vragen of die van jou wordt gevraagd, bel ons dan. Wij kunnen je vragen over alimentatie beantwoorden of je koppelen aan een gespecialiseerde advocaat die je verder kan helpen.
Gezag en erkenning – een duidelijk verschil
Gezag en erkenning zijn dus twee verschillende dingen. Ben je getrouwd of heb je een geregistreerd partnerschap? Dan hebben beide ouders automatisch zowel het kind erkend alsook gezag over hun kind. In alle andere gevallen moet de vader de erkenning en het gezag allebei apart regelen. Dit kan ook voor het ongeboren kind. Erkent de vader het kind niet en vraagt hij geen gezag aan? Dan moet hij toch alimentatie betalen. De moeder heeft in principe altijd gezag, tenzij ze minderjarig is of door een rechter wordt bepaald dat dit niet het geval is.
Geschreven door Lisanne Vanhommerig